سخنان شيخ الازهر در فرانسه

  • | شنبه, 8 خرداد, 1395
سخنان شيخ الازهر در فرانسه

به نام خداوند بخشنده مهربان

الحمد لله و سلام و صلوات بر خاتم انبیاْء محمد (صلى الله عليه وسلم) و بر آل بيت و اصحاب محمد (ص) مى فرستيم...

آقايان محترم اهل علم و سیاست و روحانیون با فضیلت...

سلام و درود بر شما...

افتخار دارم از طرف خودم ومجلس حکیمان به شما خوش آمد بگویم درکشور فرانسه و در پایتخت باستانى اش، پایتخت ادب و علم و آزادی فکر و اندیشه و مهد انقلاب بزرگ که باعث آزادی سرزمین فرانسه از شورش ظلم وستم كه بيش از دو قرن طول كشيد، و با اراده مردم اروپا از زنجیرها آزاد شد كه آنان یکبار به اسم پادشاهان و یکبار به اسم دین و سومین بار به اسم فئوداليسم (رژيم ارباب رعيتي) به بردگی گرفته شده، تا اينكه انقلاب فرانسه مهمترين نشانهء تاريخى ويك مرجع براى فلسفه آزادى و تمىن است و رشد فكرى اروپایست که باعث ارتقاء اقتصادی و خارج شدن از رکود اقتصادی به فضاهاى بالا و روشن در ابلاغ علم وفرهنگ وفنون شد... و حتی آن را تبدیل به اروپای معاصر با تمام فراونی مذهل در علم، معرفت، ادب، اخلاق بالا و دموکراتی و رعایت حقوق انسان به تقدمی بی همتا در دنیا رسانده است. اين كارى است از انقلاب فرانسه برای مردم فرانسه و فرنسه است. زنده باد این کشور و زنده باد مردم این کشور سلام صلح و آزادی برای دوستاران عدل و برابری بین انسانها.

حاضران محترم

این دومین دیدار ما از دانشمندان شرق و غرب است.... اولین دیدار ما در شهر فلورانس، شهر هنر و فرهنگ و گفتگوهاست در 8 یونیو سال گذشته بود، و امیداور بودیم که دانشمندان شرق و غرب راهی برای خروج از بحران جهانی ايجاد کنند. دربارهء این بحران در شهر فلورانس گفته بودیم: که اگر آنرا مانند یک گوله یخی به پنداریم و به این طرف و آن طرف حرکت کند، همه انسانها بهاى سختى پرداخت خواهند کرد، از قبيل ويرانى و غارت، عقب افتادگی، قتل و خونريزى، شايد تلفات و خسارات بيشتر از تلفات و خسائر دو جنگ جهانی در نیمه اول قرن گذاشته باشد، شش ماه ديگر پاریس زیبا یک شب سیاه و دردناک را تجربه کرد که در آن صد و چهار قربانی جان خود را از دست دادن و همچنان در حمله ای تروریستی دیگر که صد و شصت قربانی به جا گذاشت. همه جهانیان در شرق و غرب این حملات غیر انسانی تروریستی را محکوم و عاملین این حملات را تحقیر کردند، زیرا این چنین افرادی از فطرت بشریت و انسان دوستی بوی نبردن و از تعالیم ادیان اسمانی وقوانینش منحرف شدن. شاید با من هم صدا باشید، حوادث غم انگیز و خونبار دیگری که در بلژیک و حوادث مشابه دیگری که به خونبارترین و وحشتناکترین شکل بطور روزانه در شرق رخ میدهد. گردابهای خون در شرق جاریست وبچه هایی که یتیم شدن و انسانهایی که از خانه و کاشانه خود به اجبار آواره شده اند و فرار را بر قرار ترجیح دادن.

مسئوليت اين حوادث را افراد با نفوذ و تصميم گیرندگان به عهده خواهند گرفت، و در برابر جهانیان، انسانیت، بشریت و تاریخ جواب گو خواهند بود. (همچنان در روز رستاخیر به خداوند پاسخ خواهند داد) برای  جلوگیری از این خونریزی باید کاری جدی انجام دادند تا بتوانیم از این حمامهای خونین و تله های از اشلال انسانها بی گناه کودکان و زناند که هر روز تاوان  این معرکه را پس می دهند. و هر روز به نزدیک میشوند به مسلخ خانه سوء استفاده کنندگان و غافل از آنکه یک روز باید تاوان اعمالش را پس  بدهند. در واقع قصاص و عدل الهی را فراموش کردند واین که ممکن است کمی مورد غفلت قرار گرفته شود ولی البته خداوند از آنها غافل نیست و فراموش نمی کند. در اینجا باید از جهانیان بخواهیم که تلاش برای یهودی کردن مسجد اقصی اولین قبله مسلمین جلو گیری کرده و اینکه مسئله فلسطين را بطور عادلانه حل وفصل كنند، به نظر ما اين كليد همهء مشكلات بزرگیست که مانع تلاقی شرق و غرب میشود و میان فرهنگها و تمدنها شکاف ایجاد می کند.

دانشمدان گرامی...

از امروز شرق و غرب هیچ کدام به طور مجزا از یکدیگر نیستند. همانطور که در قرون گذشته بود و نه دیگر شرق ترسناک و ناشناخته است. همانطور که غربیها از شرق تصور داشتن که لبه گسترش يافت آن برون مرزیست. و همچنان غرب دیگر مدل یا الگوی عجیب وغریبی نیست که شرقیها چه مسلمان و یا مسیحیان از آن اجتناب کنند و از خیرش و شرش دربها را بروی خود ببندند. اکنون فاصله و مسافت بین شرق و غرب کمتر شده است و مسلمانان به غرب هجرت و آنجا زندگی می کنند. در مقابل فلسفه سیاسی واجتماعی غربی و الگوی زندگی روزانه مهاجرت در ذهن مسلمانان نقش بست بطوریکه بر فکر و انديشه، سلوك رفتارى و بر نظر و رای مسلمانان تاثیر گذاشته است. كما كان مذاهب  اجتماعي غربي مثل ليبراليسم، مليت گرایی و نژاد پرستی و چپ گرایی هنوز در اذهان بسیاری از متفکرین و سیاستمداران شرقی تاثیر می گذارد. بعد از آن بود که این مذاهب جاى در افکار عموم غربها به جهانى شدن داد كه جهانیان را وعده داده که جهان بازار توسع های فلسفه هسته ای و مرکز پیرامونهای آن اداره می شود. وهمین امر اجازه نمی دهد که جهان را به دو دسته غرب وشرق تقسیم کرد. فقط فرقشان با هم در فرهنگ وتمدنشان است، و من باید بگویم: در دین و زبانشان است... ومن اعتقاد دارم كه "جهانى شدن" راه حلی برای روابط تنش، تعقیب و مزاحمت متقابل بین شرق وغرب باشد. و یا یک گام در راه ملاقات ها و یا همکاریها به منظور دستیابی به صلح جهانی وارائه سعادت به بشريت باشد... بلكه قطعا يك مرحله جديد در مسير تضادها، برخوردها و در نهايت جنگ خواهد بود. و باعث از بین رفتن تفریح و سرگرمی مردم و خصوصیاتی که خداوند آنها را ایجاد کرده است. و این را نمی توان آن را به راحتی از ملتی گرفت.

دانشمندان گرامی هیچ راه فراری وجود ندارد، از تفکر در جهان به جای "جهانی شدن" و اين همان جهانيست كه روحانيون نهاد الازهر در قرون گذشته و پس از دو جنگ جهانی برای حل وفصل مسئله تقسيم جهان واز بين برىن درگیرها مطرح کردند. بحث طولانی در بیانیه "اسلام جهانی"و نگاه کلی اسلام يراى جهان كه بر روی یکپارگی مجتمع وجود دارد، كه مسئوليت امنيت و صلح جهانى را به عهده همه افراد گذاشت، در اين رابطه يك حديث نبوي از پیامبر اکرم (ص) که میفرماید: مثال کسی که حدود وحقوق خدا را رعایت و از آن تجاوز نمی کند، و کسی که در آن می افتد و آن را نادیده میگیرد. مانند گروهی می ماند که با قرعه کشی به کشتی سوار میشوند و سپس بعضی از آنها در قسمت بالای کشتی وعده ای دیگر در قسمت پائين كشتي جای می گیرند، و آنانكه در پايين كشتى هستند وقتى كه ميخواهند آب بياورند بايد به قسمت بالای کشتی مراجعه کنند . یکباره پیش خود فکر کردن اگر آنها در قسمت پایین کشتی شکافی به بالا ایجاد کنند تا موجب اذیت و آزار کسی در بالا کشتی نشوند. حالا اگر به آنها این اجازه را بدهند و در کشتی شکافی ایجاد کنند همگی غرق و هلاک خواهند شد ولی اگر با درایت مانع این فکر بشویم آنوقت است که همگی از غرق شدن نجات پیدا خواهیم کرد. نباید فهم و درکمان از حدود و حقوق خداوند که در حدیث ذکر شده را در معانی احکام شرعی و فقهی که بر جوامع اسلامی واجب است محدود کنیم. بلکه ما باید این حدود و حقوق را به معنای کلی که اصل جهانى  در اسلام را تایید و تاکید می کند را درست فهمید ودرک کرد. خداوند متعال همانطور که دارای حدود شرعی جزیی ست، همانگونه دارای حدود کلی نیز هست که در راس آن عدالت، برابرى انسان، به رسميت شناختن براىرى ميان مردم كه همه از يك والدین به وجود آمدند. و همه این تفاوتها و گوناگونی بین مردم عبارت از تنوع تعارف و برادری است. و هر کس مخالف حدود خداوند باشد باید مورد سرزنش و مجازات شود. در غیر این صورت کشتی بشریت غرق و همگی هلاک خواهیم شد. دانشمندان سیاست و دانشمندان شرق و غرب از رسیدن به این نتیجه نگران هستند و هشدار میدهند.

"جهانی" که ما آنرا به عنوان جایگزین "جهانی شدن" برای نجات جهان از تراژدی های که نیمه شرقی در آن فرو رفته است را در نظر می گیریم. بر ما شرقیها واجب و ضروریست که درک ما از غرب را باز نگری کنیم، و تمدن خود را ارزیابی و نیز کشف آنچه در این فرهنگ از ارزشهای مشترک انسانی وجود دارد که نه شرق و نه غرب خود را از دیگری برتر بشمارد. و همچنین ما باید از ارزشهای انسانی مشترک در روابط بین المللی بر اساس همکاری و جلوگیری از بروز جنگ استفاده کنیم. دیدگاه جدید ما از غرب باید واقعی باشد و بر اصل تاثیر گذار و تاثیر پذیر (تاثیر متقابل) و فلسفه بر آشنایی متقابل و مکملی استوار است. و ما همچنین باید طبق قوانین روشن و واضح که حکم کننده بین مسلمانان و غیر مسلمانان در یک کشور است و دانش آموزان ما آنرا در مدارس یاد می گیرند زندگی می کنیم. این قاعده می گوید:" لهم ما لنا وعلیهم ما علینا"به این معناست که: برای آنان است هر آنچه برای ماست و برانان است هر آنچه که بر ماست" یعنی اینکه غیر مسلمانان همه  حقوق مسلمانان را دارا هستند وبه همه تکالیف ومتطلبات مسلمانان نیز مکلف هستند.

 برادران گرامی!

زمان تعین شده برای سخنرانی من اجازه نمی دهد مسئله اى كه در نظر دارم و آن نقطه شروع براى ملاقات شرق با غرب است بعلت ضيق وقت اينجا بيان كنم و اين مسئله در موردى ادغام مسلمانان در سرزمين هاي اروپاییست و نیز متعلق بودن به جامعی که در آن متولد شدند وبخشی از بافت ملی این جوامع درهمه ابعادش اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن گردیدند. لیکن عدم ادغام مسلمانان در جوامعی که به آن تعلق دارد مانند انداختن سنگی را در برابر استفاده از حقوق شهروندی شان به شمار میرود و آنچه آشکار است که این شهروندی کامل  منبعی برای ثروت و قدرت در جامعه اروپایی محسوب میشود. پدیده "ادغام مثبت" در مطالعات متعددی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. و کنفرانس ها زیادی در این مورد برگزار شده است و بسیاری از مقالات وکتابها در این باره نوشته شده است. که همه آنها مشاهده کردند: بی میلی مسلمانان نسبت به جوامع جدید از خود نشان میدهند به سبب ترس از دست دادن هویت دینی خود از یک سو و از سوی دیگر نگرانی جوامع اروپایی نسبت به از دست دادن دست اوردهای فرهنگی خود که اگر آنها درها را برای پیروان ادیان دیگر و فرهنگهای مختلف باز کنند، و نیز اگر برخی از تحلیلگران موانع و مشکلات موجود را از هر دو طرف (اسلامی و اروپایی)  ارزیایی کنند موانعی که منجر به ایجاد اختلافات و به حاشیه راندن آن میشود و یکی از علل گرایش بسیاری از جوانان مسلمان در اروپا به این گروهای تندرو مسلح (تروریستها) میشود. و در مقدمه می آید موانعی که بر سر راه ادغام مسلمین، و از جانب مسلمانان: یکی وابستگی های  منطقه ای و وفاداری قومی و اختلافات طایفه ای ومذهبی بوده که مانند سایه ای همراه آنان خواهد بود و باعث دشواری راه و اینکه به آنها این امکان را برای ادغام با جوامع دیگر را با مشکل روبرو می کند. و می بینم که خیلی ها برایشان بسیار سخت و غیر قابل پذیرش است که با غیر مسلم مختلط بشوند کسانی که با آنها زندگی می کنند و به اعتقاداتشان معتقد هستند ولي هیچگاه به منطقه اقلیمی آنها نزدیک نمی شوند و اینکه متعلق به هویت فرقه ای و قومی خویش هستند... و از موانع مهم دیگری که از سوی مسلمان پدید می آید همین دعوت به گردهمایی به اسم دین و خواستار جدایی روحی و روانی از جامعه اروپایی وبه طور مخنصر اختلال در ضرورت هستند.

واز جانب اروپایی: در مقدمه اين موانع، مقالات رسانى منفى كه موجب ازار و اذيت مسلمانان ميشود و برداشت آنان در کوچه و خیابان آن چیزی که غير واقعى ودور از حقيقت است، ازجمله: كشيدن كاريكاتورهاى توهين اميز از پیامبر اکرم (ص) و این رسانه ها با اگاهی و شناخت مرتکب چنین عملی شدند و بدون در نظر گرفتن احترام به عقاید، و قدر و منزلت پیامبر اکرم (ص) در روح و روان مسلمانان در سراسر دنیا دست به انتشار آن زدند، و باعث سردرگمی بین تصاویر حقیقی مسلمانان در شرق شد و آنچه که در مناطق درگیری و تنش اتفاق می افتد تصویری از خونریزی و اجساد پاره پاره... و یکی دیگر از این موانع که توسط محققان بررسی شده این است که تلاش بر سیاسی کردن دین اسلام در اروپا و از آن برای زمینه های انتخابی و جلب نظر ارا بیشتری از مردم استفاده می کنند و همين امر اثر منفى در روابط بين اروپایها و شهروندان خود بوجود آورده است. و پیشنهاد می کنم که موضوع ادغام مثبت به جلسه بعدی موکول شود. و همین عنوان موضوع جلسه ما باشد و سومین دیدار بین دانشمدان شرق و غرب محسوب میشود که زمان و مکان آن در آینده اعلام خواهد شد. انشاالله. به امید خداوند دوباره این موضوع دور هم جمع شدیم از مسلمانان ساکن اروپا می خواهیم تا اگاه باشند که آنها شهروندان حقیقی و حقوقی جوامع خود هستند و بدانندکه شهروندانی که هویت دینی خود را حفط خواهند کرد. و شماها مسلمانان ساکن اروپا، الگویی از شهر مدینه منوره و به رهبری پیامیر اکرم (ص) در خلق و نیکوی پسندیده هستید. و از زمانيكه "ميثاق مدينه" تاسیس شده بود، اولين قانون اساسى بود در تاريخ بشریت بود که انسان آنرا شناخت است، مبادی شهروندى و برابری در تمام حق وحقوق شهروندان با وجود اختلاف دینی و مذهبی بین آنها در نظر گرفت. این امر که برخی قوانین اروپایی که با شریعت و تعالیم اسلامی مغایریند نه باید مانع منزوی و منفی در جامعه محسوب شود. کشورهای اروپایی این قوانین را به کسی تحمیل نمی کنند. و اگر بعضی از این قوانین خلاف تعالیم دینی مسلمان است در این هنگام مسلمانان باید ملتزم به قوانینی که حق اسیب پذیری آنها را تضمین می کنند باشند. لذا درخواست تغیر چنین قوانینی هستیم.

در خاتمه اینجا روی سخنم به همهء واعظان و امامان که در خطابهای دینی در اروپا شرکت می کنند است: اکنون زمان پرداختن به مسائل فقه ادغام مثبت و همزيستى مسالمت امیز است بر شماست که این قوانین و قواعد فقهی را در جامعه متذکر شوید. و به یاد داشته باشید که فتواها در زمان و مکان و با شرایط اجتماعی افراد قابل تغیر است. و تکالیف و هزینه ها باید در حد وسع افراد محاسب شود. زیرا دین خداوند نموذجی از سادگی وآزادیست. و مشقت راه سهل و آسان بودن آنرا تضمین می کند. و اگر با فشار و اجبار همراه باشد امر دشوار میشود. در ضرورت و با در اختیار داشتن آنرا ممنوع نمی کند. و مؤمن واقعي به تعهدات و قراردادهاى خود پایبند است... وکسی که به امانت خیانت کند دارای هیچ دینی نیست. ای مسلمانان در هر جای دنیا باید بدانید هر یک از ما دارای یک برادر دینی و یا همتای در انسان و بشریت هستیم.

 

با سپاس و تشکر از توجه شما در پناه خداوند باشید.

Print
Tags:
Rate this article:
No rating

Please login or register to post comments.