Ripoti hii imeandaliwa na kitengo cha lugha ya Kituruki
Imefasiriwa na Bw., Magdy Ismail Farid

Utumiaji wa michezo ya video na majukwaa yake na makundi ya kigaidi" ni kichwa cha utafiti kwa lugha ya Kituruki ulioandaliwa na mtafiti Mturuki "Faruk Piberes" ukapewa chapisho na "Kituo cha Utafiti kupambana na Ugaidi na Ukali wa Msimamo" kilichopo Ankara mwezi wa Februari 2024.
Utafiti huu unaanza na utangulizi ambapo mwandishi anazungumzia mambo mengi, muhimu zaidi ikiwa ni maendeleo ya kiteknolojia na jinsi yamekuwa yakichukua nafasi kubwa katika maisha yetu ya kila siku. Baada ya hapo, anaendelea kujadili jinsi makundi ya kigaidi yanavyotumia maendeleo ya kiteknolojia na mitandao ya intaneti kwa kiwango kikubwa kwa madhumuni mbalimbali, kama vile kuvutia wafuasi, kupata fedha, kufanya propaganda, na kuchochea ugaidi.
Utafiti huu ulizingatia matumizi ya majukwaa ya michezo ya video na makundi ya kigaidi, ukibainisha kuwa michezo hii mara nyingi huzama wachezaji katika ulimwengu wa uwongo tofauti na ule wanaouishi, hivyo kuchangia katika uundaji wa utambulisho wao na mawazo yao. Utafiti huo unasisitiza kuwa makundi haya yanachapisha maudhui makali na matukio ya kigaidi kupitia baadhi ya majukwaa haya ya michezo kwa lengo la kuwapatia wafuasi wapya, hasa vijana na watoto.
Na utafiti huu unaonya kuwa matumizi ya michezo hii yanawapa makali mwa nafasi ya kuzungumza "kwa usalama" na yeyote yule wanayetaka kuzungumza naye; wanaweza kutumia nafasi hii kuwasiliana na wafuasi wao na kuratibu mipango yao ya kigaidi bila hofu ya kufichuliwa utambulisho wao halisi. Kwa sababu hiyo tunaweza kusema kuwa majukwaa haya yanaweza kutoa mazingira salama ya mawasiliano ikilinganishwa na simu na ujumbe uliosimbwa, jambo ambalo linahitaji ufuatiliaji wa karibu na umakini.
Na utafiti huu unasisitiza kuwa makali hayatumii michezo hiyo kwa ajili ya kuajiri, kutangaza propaganda, na kuwasiliana tu, bali pia wanayatumia kama njia ya kujifunza aina za silaha na vilipuzi, na kupanga mashambulizi ya kigaidi na kuchora picha za matukio hayo yanavyoweza kutokea. Wakiwa wametoa mfano wa mwendeshaji wa mrengo wa kulia mbali, Anders Breivik, aliyefanya mauaji ya kimbari katika kisiwa cha Utøya nchini Norway na shambulizi la Oslo mwaka wa 2011 ambalo lilichukua maisha ya watu 77. Gaidi huyu alifanya mazoezi ya kuiga shambulizi aliloliona katika moja ya majukwaa ya michezo hiyo.
Na katika muktadha huo huo, utafiti ulionyesha kuwa washambuliaji wa Paris waliofanya shambulio mwaka wa 2015, ambalo lilisababisha vifo vya raia 432 na wengine wengi kujeruhiwa, walipanga na kuratibu shambulio hilo kwa kuwasiliana kupitia majukwaa ya michezo ya video.
Kama ilivyobainishwa katika utafiti huo, kubadilisha mipangilio ya asili ya michezo ya video, hususan michezo ya vita na risasi au michezo ya genge, kunaruhusu kuongeza maudhui maalum kwenye michezo hiyo kama vile nyimbo za kidini, na kuongeza viwango vya mchezo vinavyoiga mashambulizi ya kigaidi ya awali au matukio fulani yanayosababisha vurugu na uharibifu.
Uchunguzi pia uligusa mchezo wa ‘Sauti ya Mapanga’ uliotengenezwa na kundi la kigaidi la Daesh kulenga vijana na watoto. Kundi hilo, kupitia mchezo huo, lilikuwa likilenga kuwafundisha vijana na watoto kutumia silaha, likitumia athari za sauti za kidini zinazosisitiza jihadi kulingana na itikadi potofu za Daesh. Vilevile, uchunguzi ulitukumbusha kuwa wanachama wa makundi makali huunda ‘makundi ya mawasiliano’ maalumu kwa michezo fulani ya video, ambapo hukutana na vijana na watoto kwa kisingizio cha kuboresha uchezaji lakini kwa nia ya kuwavuta vijana na kuwasukuma kwenye ukatili na matumizi ya silaha.
Kwa sababu hiyo, Kituo cha Al-Azhar cha kupambana na fikra potofu kinadhani kuwa utafiti huu ni muhimu, kwa sababu unalia juu ya hatari ambayo inapaswa kuzingatiwa na familia zote, wazazi, taasisi za elimu, na vyombo vya usalama. Watoto wengi hutumia muda mwingi sana kwenye majukwaa haya ya michezo ya video, na wanawasiliana na watu wengi kupitia hayo.
Na inajulikana kwamba matumizi ya teknolojia ya kisasa yanapatikana kwa kila mtu katika zama hizi za mawasiliano huria. Na makundi ya ukatili yamegundua mbinu za mitandao ya kijamii, na kuyatumia kwa ujuzi, na kuyatumia kusambaza mawazo yao. Na miongoni mwa makundi hayo ni kundi la kigaidi la Daesh ambalo limeweza kutangaza propaganda yake na kuvutia maelfu ya vijana kutoka nchi karibu 100 kwa kutumia vyombo vya habari vya kisasa visivyo vya kawaida. Pia limefanya ulimwengu ufuate vita vyake - kupitia vyombo hivyo - kupitia video ambazo limesambaza kwenye tovuti, na kujitambulisha kwa wale wanaowapenda na wafuatiliaji wa habari zake kupitia programu za simu za mkononi, na kuelezea itikadi yake kupitia magazeti yake ya kidijitali ambayo yamejaa nafasi ya kidijitali kwa kipindi fulani.
Na viongozi wa kundi la kigaidi la Daesh waligundua kuwa hawataweza kufanikisha chochote kati ya yale yaliyotajwa hapo awali kwa kutumia njia yoyote ya vyombo vya habari vya zamani na vya kawaida, kwa hivyo walipata njia mbadala katika vyombo vya habari vya kisasa ambavyo walitumia kufanya propaganda kwa urahisi na kutangaza shirika lao na itikadi yake.
Na matokeo ya utumiaji wa vyombo vya habari vya kisasa na shirika hili ni kwamba asilimia 75 ya vijana waliokwenda Syria na Iraq kati ya mwaka wa 2013 na 2016 walijiunga na kundi la Daesh, huku asilimia 25 walijiunga na makundi mengine ya kigaidi. Na sababu kuu ya hilo, kulingana na uchambuzi mwingi, ni nguvu ya mashine ya habari ya kundi la Daesh ikilinganishwa na makundi mengine.
Kwa sababu hii, ni muhimu kuelimisha vijana kuhusu umuhimu wa kutumia mitandao ya kijamii kwa njia chanya, na kuepuka kudanganywa na hotuba yoyote ambayo hawajui mwandishi wake na asili yake ya kitamaduni. Wanapaswa kuwa wazi kwa watu wanaowaamini katika familia zao na taasisi husika kuhusu mawazo yoyote potovu ambayo wanaweza kukutana nayo; kwa sababu kuvutia vijana na kudanganya akili zao ni moja ya sifa kuu za makundi yote makali. Na kweli Imam Mkuu aliposema: "Kampeni zinazozinduliwa na kundi la kigaidi la Daesh ili kuvutia vijana Waislamu kujiunga nao ni za upotovu na za kupotosha na lengo lao ni kutikisa usalama wa nchi za Kiislamu, na kuhatarisha utulivu wao, na kutikisa misingi yao, na kulenga vijana wao ambao ndio nguzo ya umma huu...". Mwenyezi Mungu atulinde nchi yetu na vijana wetu kutokana na mabaya yote.